पहिले महायुद्ध सुरू असल्यामुळे त्यांची बोट सिंगापूर, जपान मार्गे चार महिन्यांनंतर अमेरिकेत सॅनफ्रान्सिस्को येथे पोहोचली. तिथून पुढे आगगाडीने बोस्टनला जात असताना वाटेत एकाएकीच दामोदरच्या अंगात ताप भरला. त्याला श्वास घेताना त्रास होऊ लागला. माणिक घाबरली. रात्रीची वेळ होती. गाडीतील इतर यात्री झोपले होते. धर्मानंदांनी दामोदरला थोडे थोडे करून पाणी पाजले. त्याने त्याला काहीसे बरे वाटू लागले. धर्मानंद व माणिक रात्रभर त्याच्याजवळ बसून राहिले. त्याला इन्फ्लुएंझा झाला होता. बोस्टनला पोहोचण्यापूर्वी दामोदर बरा झाला. परंतु, त्याच्या अंगातला अशक्तपणा जाण्यास मात्र पुढे बरेच दिवस लागले.
 |
| दामोदर कोसंबी |
बोस्टनला पोहोचल्यावर धर्मानंद आपल्या दोन्ही मुलांसह केंब्रिज येथे स्थायिक झाले. धर्मानंदांनी माणिकला रॅडक्लिफ कॉलेजमध्ये दाखल केले. बौद्धिक शिक्षणाचा हिंदुस्थानला काही फायदा नाही असे दामोदरचे म्हणणे होते. त्यामुळे धर्मानंदांनी सुरूवातीला त्याला ‘रिंज टेक्निकल हायस्कूल’ मध्ये दाखल केले. परंतु, दामोदर प्रकृतीने अशक्त होता त्यात त्याची तब्येत इन्फ्लुएंझाने खालावलेली होती. त्यामुळे शारीरिक श्रमाची अवजड कामे त्याच्याकडून होणे कठीण होते. मात्र काहीच दिवसांनी दामोदरच्या बौद्धिक क्षमतेचा अंदाज आल्याने हायस्कूलचे प्राचार्य मि. वूड यांनी धर्मानंदांना बोलावून घेतले व त्यांना असा सल्ला दिला की, दामोदरने आधी हायस्कूलचे शिक्षण घ्यावे आणि मग टेक्नोलॉजिकल इंस्टीट्यूटमध्ये जाऊन उत्तम इंजिनीअर व्हावे. धर्मानंदांनी प्राचार्यांचा सल्ला मानला व दामोदरच्या इच्छेविरुद्ध त्याला घरापासून जवळच असलेल्या ‘हार्वर्ड ग्रामर स्कूल’ मध्ये दाखल केले. तेथे कोणतीही फी नव्हती शिवाय अभ्यासाची पुस्तकेही मिळत. त्यामुळे शिक्षणाचा काहीच खर्च नव्हता. हार्वर्ड ग्रामर स्कूलमध्ये शिकत असताना दामोदरने अभ्यासाबरोबर आपल्या तब्येतीकडेही चांगलेच लक्ष दिले. रोज जिममध्ये जाऊन शरीर कमावले. वजन व ऊंची वाढून बघता बघता तो प्रकृतीने धिप्पाड दिसू लागला.
