धर्मानंदांची पुण्यातील या वास्तव्यात महात्मा गांधीजींशी पहिल्यांदा भेट झाली. आचार्य कृपलानी एकदा पुण्याला आले होते. त्यावेळी काकासाहेब कालेलकर यांच्यामुळे धर्मानंदांची आचार्य कृपलानी यांच्याशी ओळख व पुढे मैत्री झाली होती. पुढे १९१६ साली गांधीजी पुण्याला आले होते तेव्हा त्यांच्याबरोबर कृपलानीही होते. याच वेळी कृपलानी यांनी धर्मानंदांची गांधीजींशी भेट घडवून आणली.
![]() |
महात्मा गांधी |
पहिल्या अमेरिका भेटीत ‘विशुद्धीमार्ग’ या बौद्धग्रंथाच्या चिकित्सक आवृत्तीचे काम पूर्ण होऊ शकले नव्हते. त्यामुळे ते काम तडीस नेण्याच्या उद्देशाने हार्वर्ड विद्यापीठातील डॉ. जेम्स वुड्स हे धर्मानंदांना पुन्हा अमेरिकेस येण्यासाठी पत्राद्वारे आग्रह करत होते. विशुद्धीमार्गाचे काम पूर्ण करण्याची ही छान संधी आहे असे समजून धर्मानंदांनी सहा वर्षांनंतर दुसर्या वेळेस अमेरिकेला जाण्याचे ठरवले. फर्ग्युसन कॉलेजने त्यांना कॉलेज सोडून जाऊ नये म्हणून थांबवण्याचा प्रयत्न केला. त्यांचा पगार इतर सभासदांइतका १०० रुपये करण्याचीही तयारी दर्शवली. अखेर कॉलेजने त्यांचा राजीनामा न स्वीकारता त्यांना दोन वर्षाची बिनपगारी रजा दिली.